Story

Ik kan me voorstellen dat je vreemd opkeek toen je de kop van dit artikel zag.
Nee, het is niet zo dat we de naam van onze koepelorganisatie gewijzigd hebben van EHBO Nederland in EHBO Papoea.
Het is nu zo ongeveer anderhalf jaar geleden dat ik in gesprek kwam met Wijnanda van Burg. Wijnanda is tropenarts (AIGT) en doet samen met haar man Elco, die hoogleraar Organizational Theory is aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, ontwikkelingswerk op Papoea (Indonesië). Dit doen ze al sinds 2014 namens de stichting Lentera, dat ‘lantaarn’ betekent in het Indonesisch. Deze stichting richt zich vooral op de luchtvaart, gezondheidszorg, onderwijs en sociale dienstverlening. Het werkgebied van Wijnanda en Elco is het berggebied rondom de stad Wamena.

De gezondheidszorg op Papoea is niet te vergelijken met de gezondheidszorg in Nederland. Ambulances zijn in de woorden van Wijnanda ‘kale auto’s (zonder medische voorzieningen en hulpmiddelen- HV) die meestal als lijkwagen gebruikt worden…..’
Vanzelf kwam het gesprek op EHBO en werd het idee opgevat om EHBO-trainingen te gaan verzorgen op Papoea. Uiteraard moest hiervoor het EHBO-onderwijs aangepast worden aan de situatie op Papoea. De training zou alleen gericht zijn op de dingen waarmee de cursisten ook echt iets kunnen. In de woorden van Wijnanda: “Ik kan ze leren reanimeren, maar als het ziekenhuis geen AED of fatsoenlijke hartbewaking heeft, leidt dat nergens toe”. Voor Nederlanders en vooral eerstehulpverleners is dit wellicht moeilijk te bevatten – iets is toch altijd beter dan niets? -, maar het is wel de realiteit op Papoea. Realiseer je hierbij dat bij ons de reanimatie pas voor het eerst in de 24ste druk van het Oranje Kruisboekje werd opgenomen. We spreken dan over het jaar 2003. Dus nog niet zo heel lang geleden.

We zijn nu anderhalf jaar verder en Wijnanda heeft de eerste EHBO-trainingen gegeven aan de docenten van een basisschool en middelbare school van Lentera en voor de vliegmaatschappij EYA.
De behandelde onderwerpen zijn: overlevingsreacties (vechten, vluchten, bevriezen > hoe houd ik controle over mezelf bij stressvolle gebeurtenissen), eigen veiligheid en dat van het slachtoffer, behandeling van kleine en grote wonden, brandwonden, bijtwonden, verslikkingen, flauwte, epilepsie, bewustzijnsstoornissen inclusief stabiele zijligging, paniekaanvallen / hyperventilatie en neusbloedingen.
Bij het geven van de training was het behoorlijk improviseren. Zo zette Wijnanda haar kinderen in als Lotus, overigens wel na een goede instructie. Verslikking bij baby’s oefenen, maar niet de beschikking hebben over een babypop? Geen probleem. De teddybeer van dochter Maria was een prima vervanger van een babypop. Tot opluchting van Maria heeft de beer de oefeningen overleefd.

Wonden grimeren en niet de beschikking hebben over kunstbloed? Leve de ketchup.

Na afloop kregen de cursisten een certificaat met daarop de logo’s van EHBO Nederland en Lentera. Dit certificaat is ontworpen door Hettie Hollander van de vereniging Markelo – Diepenheim.
Om je een impressie te geven van de trainingen op Papoea vind je hier de foto’s.

Je ziet dat de cursisten heel gemotiveerd bezig zijn en daarbij ook veel lol hebben. En voor ons is het heel mooi dat er nu aan de andere kant van de wereld mensen zijn met een certificaat van EHBO Nederland.

Op het moment dat ik dit artikel schrijf (oktober 2025) is Wijnanda met haar gezin in Nederland. Om de trainingen wat meer te professionaliseren zou ze enorm geholpen zijn met bijvoorbeeld plakwonden. Heeft iemand die nog en is het geen probleem om daarvan afstand te doen? Neem dan even contact op met mij via het secretariaat van EHBO Nederland: secretariaat@ehbonederland.nl.
Opsturen naar onze secretaris Gonnie van Esschoten mag ook:
’s Heerenbergstraat 19B
2871 WB SCHOONHOVEN

Ook voor andere materialen, die je voor de training op Papoea ter beschikking wilt stellen, kun je contact opnemen met het secretariaat. Je zou er het EHBO-onderwijs op Papoea enorm mee van dienst zijn.
Namens de cursisten op Papoea: Terima Kasih (dank je wel)